Yeme Bozuklukları

Doğumdan itibaren hiç bir hayati işlev insanın ruh dünyasında yemek yemek kadar merkezi bir role sahip değildir. Bebeklerde ilk rahatlama duygusu açlığın giderilmesi ile başlar. Açlığın doyurulması, iyi ve güvende olma duygusu ile bütünleşir ve yaşam boyu bazı duygusal ve ruhsal durumlarda temel rol oynar. Yeme bozuklukları da arka planda duygusal ve ruhsal durumla direkt ilişkilidir.

Yeme bozuklukları kişinin hem fizyolojisini, hem psikolojisini olumsuz etkilemektedir. Anoreksiyadan, süperobeziteye kadar geniş bir alana yayılan yeme ve beslenme bozuklukları, beslenme ve ruh sağlığı uzmanları tarafından beraberce değerlendirilmesi ve takip edilmesi gereken süreçlerdir.

Ergenlik veya ilk gençlik dönemi en sık rastlandığı yaş gruplarıdır.

Yeme Bozuklukları Nelerdir?

Anoreksiya nevroza: Bazı çocuk ve ergenlerde emosyonel nedenlerden ötürü gıdadan kaçınma ve kilo kaybı tarzında bir sendrom olabilir. Bu kişiler genellikle yiyecekler ve kendi vücut imajı hakkında çarpık düşüncelere sahiptirler. Yaş ve boyu için normal olan kiloyu devam ettirmede sorun yaşarlar. Fiziksel bulgulara yoğun düzeyde kilo alma veya şişmanlama korkuları eşlik eder, bazen de kilosu veya vücut şekli algısında bozukluklar bulunur.

Bulimia nevroza: Tıkanırcasına yemenin tekrarlayıcı ataklarını takiben kompensatuvar davranışların (örneğin; kusma, laksatif kullanımı, aşırı egzersiz veya gıda kısıtlamasının) söz konusu olduğu kronik bir bozukluktur. Bu kişilerde de kilo alma veya şişmanlama veya vücut görünüşünde bozulma ile ilgili yoğun korkular mevcuttur.

**Yeme bozuklukları beslenme bozuklukları ile karıştırılmamalıdır. Kısa dönem ve uzun dönem obezite beslenme bozuklukları arasında yer alır ancak bireysel psikoterapi ile desteklenmesi gereken durumlardır.

Yeme Bozukluklarının Davranışsal Semptomları Nelerdir?

• Besinler, kalori, kilo, yağ oranı ve perhiz ile aşırı iştigal etme
• Kilo konusuna aşırı ilgi ve kaygı
• Kilolu olmadığında bile perhiz
• Kilolu olmasa bile şişman hissetme
• Yemekten aşırı suçluluk veya utanma hissetme
• Açlığı inkar
• Normal miktarda yemiş olsa bile aşırı şişmiş hissetme
• Aşırı egzersiz yapma
• Sık sık tartılma veya vücut oranlarını ölçme
• Yeme ritüelleri ve tuhaf yemeyle ilgili davranışlar
• Gıda biriktirme veya atma
• Başkaları birlikte ile yemekten kaçınma
• Sekretif yeme
• Yemeklerden sonra banyoya sık gitme
• Kusma, laksatifler, egzersiz veya gıda kısıtlama yoluyla kilo kontrolünü sağlama
• Sosyal ortamlardan çekilme
• İrritabilite veya duygudurum dalgalanmaları
• Sıklıkla duygudurum kaymaları
• Aşırı düzeyde kendini eleştirme
• Arkadaşlardan kaçınma
• Önceki hoşlandığı etkinlikleri yapmama
• İmpulsif davranışların diğer tiplerini gösterme

Yeme Bozukluklarında Tedavi Nasıl Uygulanır?

Yeme bozukluklarının tedavisi zorludur. Bunun için tedavi ekibinde; primer tıbbi hekim, psikoterapist, psikiyatrist ve beslenme uzmanı yer alması önerilir. Tedavide risk faktörlerinin, sürdürücü etmenlerin üzerinde de durulması gerekir.

Kısa sürede büyük hedeflere ulaşmak değil, benlik algısını, özgüveni yükseltecek psikoterapi desteği alması, kişinin kendine saygısını arttırır, tedavi sürecinin hızlı ve kalıcı olmasını sağlar. Özellikle anoreksiya ve bulimia nevroza tedavisi için psikoterapi şarttır.

Yeme davranışının ve yeme bozukluğunun kökenlerini ve kaynak aldığı duyguları keşfedilmesi ve çözümlenmesi beslenme ve yeme bozukluklarının düzenlenmesini ve tedavisini sağlayacaktır. Psikoterapist ve beslenme uzmanı ile yürütülen tedavi süreçlerinde, süperobezite ve uzun süreli obezite dahil kişinin kalıcı olarak iyileşmesi sağlanır.