Sosyal Fobi Nedir?

Sosyal fobi, toplumsal ortamlarda başkaları ile ilişki ve iletişimden kaçınma, utanma ve küçük düşmekten, sosyal ortamlarda başkaları tarafından olumsuz değerlendirilmekten yoğun şekilde korkma ve kaçınma eğilimi gösterme şeklinde tanımlanabilecek yaygın anksiyete (kaygı, bunaltı) bozukluğudur.

Bu kişiler yanlış bir söz söylemek veya harekette bulunmaktan yoğun şekilde kaçınırlar.Bu kişiler toplumsal bir ortama girmek zorunda kalırlarsa, durumluk kaygı düzeyleri yükselir, panik atağı geçirebilirler.

Göz önünde olmak ve aktif eylemde bulunmak ile ilgili sosyal fobinin en sık görüldüğü durumlar şu şekildedir: Bir toplantıda konuşma yapmak, dinleyicilere bir sunum yapmak gibi resmi etkileşimler, partiye, toplantılara gitme, tanıdık olmayanlarla toplantılara katılma gibi resmi olmayan konuşma ve etkileşimlerde bulunmak, itiraz etmek, bir malı iade etme, ısrarlı satıcıların baskısına direnç gösterme gibi girişken etkileşimlerin gerektiği durumlar , başkalarının gözü önünde çalışmak, yemek yemek ya da yazmak gibi durumlar kişinin sosyal fobisini tetikleyebilir.

Sosyal Fobinin Bedensel ve Ruhsal Belirtileri Nelerdir?

• Yüzde ve boyunda kızarıklıklar
• Ellerde ve bedende titreme
• Sesin titremesi/ kekeleme
• Terleme
• Yersiz mimik ve jestler/ Duruma bağlı tikler

Kişi bu bedensel belirtilerin başkası tarafından fark edileceğinden ve kendisinin hasta veya özürlü olarak nitelendirileceğinden, dalga geçileceğinden, ayıplanacağından çekinir. Aşırı heyecanlanır, panik hali içine girer. Kaçmak o ortamdan uzaklaşmak ister, dikkatini bir konuya odaklayamaz.

Sosyal Fobi Neden Ortaya Çıkar?

Türk toplumunda sosyal ortamlarda çekingen tutumlara sahip evde, okulda toplumun değer yargıları ve eğitim sisteminin de bir getirisi olarak kişiler çocukluk ve gençlik yıllarında yüzyüze, gözgöze gelmekten çekinir, utanır ve kaygı duyarlar.

Bu utangaçlığın ve çekingenliğin temelinde ilgi, sevgi eksikliği, kişinin kendisine ve başkalarına güven duymaması, kendini gereğinden fazla çirkin eksik ve olumsuz görmesi, başkalarını ise olumlu, güzel ve doğru bulması, kendine ve başkalarına saygısını ve güvenini yitirmesi yer almaktadır. Birçok ülkede internet, telefon bağımlılığı kişisel arası ilişkileri küçük yaşlardan itibaren izole hale getirerek sosyal fobinin ortaya çıkma sebepleri arasında yer almaktadır. Sosyal fobi genelde ergenlik döneminde başlar ve kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha fazla görülmektedir.

Kimi kez sosyal fobi , bastırılan, ertelenen ve önlenen duygu ve düşüncelerin birden ortaya çıkmasından korkan kişilerde de gözlemlenebilir. Bu insanlar bilinmesinden ve anlaşılmasından korktukları olumsuz duygu ve düşüncelerinin başka kişiler tarafından fark edilmesinden kaçınırlar.

Her çekingen tutum sosyal fobiyi işaret etmez, kişi duygularını ve coşkularını tek başına kontrol altına alabilir durumda ise bu bir sorunu işaret etmemektedir.

Çekingenlik, utangaçlık ve sıkılganlık, eğer kişinin sosyal yaşamını, iş hayatınızı olumsuz etkilemeye başladıysa ve kişi sosyal yaşamdan kaçınma davranışı sergiliyorsa, problem daha ileri aşamalara ulaşmadan ve başka tetiklenmiş hastalık ve belirtilere yol açmadan bir uzman desteği alınması oldukça önemidir.